Luật Hôn nhân và gia đình năm 1986 quy định, nam nữ chung sống như vợ chồng.phải đăng ký kết hôn thì mới được công nhận là hôn nhân hợp pháp. Theo đó, trước khi Luật này có.hiệu lực (03/01/1987), việc nam nữ chung sống như vợ chồng không đăng ký kết hôn.vẫn được công nhận là quan hệ hôn nhân thực tế.
Tuy nhiên, việc xác định hôn nhân thực tế vẫn còn là một vấn đề bất cập và sẽ ảnh hưởng lớn đến.các tranh chấp phát sinh liên quan đến chia thừa kế sau này. Án lệ số 41/2021/AL về chấm dứt hôn nhân thực tế được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 23/02/2021 đã giải quyết được vấn đề xác định quan hệ hôn nhân thực tế. Đây cũng là tiền đề để xác định.quyền và nghĩa vụ của các bên trong việc chia tài sản chung và hưởng di sản thừa kế.
Với kinh nghiệm tư vấn trong lĩnh vực Hôn nhân và gia đình, Law Plus sẽ cung cấp cho Quý khách những nội dung quan trọng liên quan đến Án lệ số 41/2021/AL.
Table of Contents/Mục lục
I. NGUỒN ÁN LỆ
Án lệ số 41/2021/AL được trích trong Bản án dân sự phúc thẩm số 48/2010/DSPT ngày 29/7/2010 của Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Đà Nẵng về vụ án “Tranh chấp chia di sản thừa kế và chia tài sản chung” tại tỉnh Kon Tum. Nội dung vụ tranh chấp như sau: Nguyên đơn là chị Trần Thị Trọng P1, khởi kiện bị đơn là anh Trần Trọng P2 và anh Trần Trọng P3, yêu cầu chia thừa kế đối với di sản của ông T1 để lại.
Năm 1969, ông Trần Thế T1 chung sống với bà Tô Thị T2, có 02 người con là Trần Trọng P2 và Trần Trọng P3. Do mâu thuẫn vợ chồng, bà T2 đã bỏ vào Vũng Tàu sinh sống và kết hôn với ông D. Năm 1985, ông T1 chung sống với bà Trần Thị S có con chung là Trần Thị Trọng P1.
Sơ đồ tóm tắt vụ việc:
| Năm | Chung sống | Con chung |
| 1969 | Ông T1, bà T2 | P2, P3 |
| 1982 | Ông D, bà T2 (bà T2 bỏ vào Vũng Tàu, không còn sống chung với ông T1) | Có con chung |
| 1985 | Ông T1, bà S | P1 |
Năm 1987, ông T1 được cấp đất vườn tại phường Q (nay là phường D), thị xã K. Trên khoảng đất được cấp, ông T1 và bà S chỉ trồng cây mà không ở. Năm 1993, ông T1 có “đơn xin giao đất xây dựng nhà ở” đề nghị giải quyết xin lô đất làm nhà ở. Sau đó, ông T1 và bà S đã làm nhà ở trên phần đất này. Năm 2000, ông T1 và bà S có đơn xin xác nhận quyền sở hữu nhà ở, xác nhận nhà trên diện tích đất nêu trên là của ông T1 và bà S. Ngày 26/3/2003 (AL), ông T1 chết không để lại di chúc, toàn bộ tài sản do anh P2 và anh P3 quản lý sử dụng.
II. NỘI DUNG ÁN LỆ
Vị trí nội dung Án lệ: Đoạn 3, 4 phần “Nhận định của Tòa án”.
“[3] Xét bà Tô Thị T2 chung sống với ông T1 không đăng ký kết hôn, đến năm 1982 bà T2 đã bỏ vào Vũng Tàu lấy ông D có con chung từ đó đến nay quan hệ hôn nhân thực tế giữa ông T1 với bà T2 đã chấm dứt từ lâu nên không còn nghĩa vụ gì với nhau nên bà T2 không được hưởng di sản của ông T1 để lại như án sơ thẩm xử là đúng.
[4] Xét sau khi bà T2 không còn sống chung với ông T1 thì năm 1985 ông T1 sống chung với bà S cho đến khi ông T1 chết có 1 con chung, có tài sản chung hợp pháp, án sơ thẩm công nhận là hôn nhân thực tế nên được chia tài sản chung và được hưởng di sản thừa kế của ông T1 là có căn cứ”.
Ông T1 và bà S chung sống không đăng ký kết hôn cho đến khi ông T1 chết. Tòa án công nhận quan hệ hôn nhân thực tế giữa ông T1 và bà S, còn quan hệ.hôn nhân thực tế giữa ông T1 với bà T2 đã chấm dứt. Do đó, bà S và chị P1 cũng được chia tài sản chung.và được hưởng di sản thừa kế của ông T1.
III. TÌNH HUỐNG ÁN LỆ VÀ GIẢI PHÁP PHÁP LÝ
Thông qua nội dung của Án lệ số 41/2021/AL về chấm dứt hôn nhân thực tế,.tình huống được đặt ra là: “Nam và nữ chung.sống với nhau như vợ chồng, không đăng ký kết hôn.nhưng sau đó họ không còn chung sống với nhau và trước khi.Luật Hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực, có người chung.sống với nhau như vợ chồng với người khác. Quan hệ hôn nhân đầu tiên và quan hệ hôn nhân thứ hai đều là hôn nhân thực tế. Trường hợp này, phải xác định hôn nhân thực tế đầu tiên đã chấm dứt”.
Theo đó, để giải quyết tranh chấp liên quan đến vấn đề chia thừa kế do có.hai hôn nhân thực tế như tình huống nêu trên, cần phải xác định rõ quan hệ hôn nhân thực tế.nào đã chấm dứt kể từ khi các bên không còn chăm sóc, giúp đỡ nhau.và chung sống như một gia đình. Việc xác định như vậy được xem là cách giải quyết hợp lý để có thể.đồng thời bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của tất cả các bên.
Trên đây là những nội dung cơ bản của Án lệ số 41/2021/AL về chấm dứt hôn nhân thực tế. Mọi thắc mắc liên quan, Quý khách có thể liên hệ với.Law Plus qua email info@lawplus.vn hoặc website, hotline.02862 779 399 / 0965 052 039 / 0966 008 030 (WhatsApp, Viber, Zalo).
