GDPR VÀ NGHỊ ĐỊNH 13/2023/NĐ-CP VỀ BẢO VỆ DỮ LIỆU CÁ NHÂN

Trong thời đại kinh tế số và hội nhập toàn cầu, dữ liệu cá nhân (DLCN) trở thành tài sản chiến lược và cũng là điểm yếu tiềm tàng. Các vụ rò rỉ dữ liệu lớn gây thiệt hại nặng nề về uy tín và tài chính cho doanh nghiệp. Để đối phó, nhiều quốc gia đã ban hành quy định pháp lý nghiêm ngặt nhằm bảo vệ quyền riêng tư.

GDPR của EU và Nghị định 13/2023/NĐ-CP của Việt Nam không chỉ là văn bản pháp luật, mà còn là kim chỉ nam chiến lược trong kỷ nguyên số. Tuân thủ các quy định này giúp doanh nghiệp xây dựng niềm tin, tăng năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường quốc tế.

Báo cáo này tổng hợp các phát hiện quan trọng và đề xuất lộ trình hành động cụ thể cho doanh nghiệp Việt Nam. GDPR có phạm vi áp dụng rộng và chế tài nghiêm khắc, trở thành chuẩn mực toàn cầu. Nghị định 13 là bước tiến lớn, tiệm cận chuẩn quốc tế, nhưng vẫn tồn tại khoảng trống pháp lý và khác biệt trong quyền của chủ thể dữ liệu.

Tuân thủ không chỉ giúp tránh rủi ro pháp lý mà còn là khoản đầu tư chiến lược. Doanh nghiệp bảo vệ DLCN tốt sẽ dễ thu hút và giữ chân khách hàng, đặc biệt trong thương mại điện tử. Đây cũng là minh chứng cho sự minh bạch và uy tín, góp phần vào tiêu chí Quản trị (G) trong bộ ESG – yếu tố ngày càng được nhà đầu tư toàn cầu quan tâm.

Để biến thách thức thành cơ hội, doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình toàn diện gồm 5 bước: đánh giá dữ liệu, xây dựng chính sách, bổ nhiệm nhân sự, áp dụng kỹ thuật và giám sát chuyển giao dữ liệu xuyên biên giới.

Phần I: Bối Cảnh Pháp Lý Toàn Cầu và Tại Việt Nam

1.1. GDPR: Chuẩn Mực Vàng của Pháp Luật Bảo Vệ Dữ Liệu Toàn Cầu

Quy định chung về bảo vệ dữ liệu (GDPR) của Liên minh Châu Âu có hiệu lực từ tháng 5/2018 và nhanh chóng trở thành chuẩn mực toàn cầu. Dù là luật của EU, GDPR có phạm vi áp dụng rộng, ảnh hưởng đến mọi tổ chức xử lý dữ liệu cá nhân (DLCN) của công dân hoặc cư dân EU, kể cả khi tổ chức đó không đặt trụ sở tại EU.

Ví dụ, một doanh nghiệp Việt Nam nếu thu thập thông tin qua website hoặc theo dõi hành vi người dùng EU (như dùng cookie) thì vẫn phải tuân thủ GDPR.

GDPR nổi bật bởi mức xử phạt nghiêm khắc. Doanh nghiệp vi phạm có thể bị phạt tới 20 triệu Euro hoặc 4% doanh thu toàn cầu năm trước, tùy mức nào cao hơn. Đây không còn là cảnh báo lý thuyết mà đã được thực thi thực tế.

Một ví dụ điển hình là Google bị CNIL – cơ quan quản lý dữ liệu Pháp – phạt 50 triệu Euro. Lý do là thiếu minh bạch và không có sự đồng ý rõ ràng cho từng mục đích sử dụng dữ liệu, đặc biệt trong quảng cáo cá nhân hóa. CNIL cho rằng thông tin bị phân tán, người dùng phải qua nhiều bước để hiểu cách dữ liệu được xử lý.

British Airways cũng bị ICO – cơ quan thông tin Anh – phạt 183,39 triệu bảng sau khi rò rỉ dữ liệu của 500.000 khách hàng. Nguyên nhân là hệ thống bảo mật yếu, dẫn đến lộ thông tin đăng nhập, thẻ thanh toán và dữ liệu đặt chỗ.

Những vụ việc này cho thấy triết lý của GDPR là bảo vệ quyền cá nhân tối đa. Việc xử phạt không chỉ nhắm vào các tập đoàn lớn mà còn áp dụng cho doanh nghiệp nhỏ. Ví dụ: một công ty truyền thông xã hội tại Đức bị phạt 20.000 Euro, hay một nhà bán lẻ trực tuyến tại Latvia bị phạt 7.000 Euro.

Thông điệp rõ ràng: mọi doanh nghiệp, dù quy mô nào, đều phải đảm bảo minh bạch trong quản lý dữ liệu và áp dụng biện pháp kỹ thuật an toàn để bảo vệ DLCN.

1.2. Nghị định 13: Bước Tiến Quan Trọng của Việt Nam

Tại Việt Nam, Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực từ ngày 01/07/2023. Đây là khung pháp lý toàn diện đầu tiên dành riêng cho lĩnh vực dữ liệu cá nhân. Văn bản này định nghĩa rõ các khái niệm và phân định vai trò, trách nhiệm giữa các bên liên quan.

Theo Nghị định 13, DLCN được hiểu là thông tin dưới dạng ký hiệu, chữ viết, hình ảnh, âm thanh hoặc dữ liệu điện tử khác gắn liền với một cá nhân cụ thể. Dữ liệu được phân loại thành hai nhóm: “dữ liệu cơ bản” và “dữ liệu nhạy cảm” như thông tin sức khỏe, sinh trắc học, tài chính, quan điểm chính trị. Mỗi loại yêu cầu mức độ bảo vệ khác nhau, giúp doanh nghiệp áp dụng biện pháp phù hợp.

Nghị định cũng lần đầu tiên xác định rõ vai trò pháp lý trong xử lý DLCN, gồm: “Bên kiểm soát dữ liệu”, “Bên xử lý dữ liệu”, và “Bên kiểm soát và xử lý dữ liệu cá nhân”. Khác với GDPR, Nghị định 13 chỉ định Cục A05 thuộc Bộ Công an là cơ quan chuyên trách bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Dù chưa có nhiều vụ xử phạt công khai, khung chế tài đã được thiết lập. Vi phạm có thể bị xử lý bằng kỷ luật, phạt hành chính hoặc truy cứu hình sự tùy mức độ. Mức phạt tiền có thể lên tới vài trăm triệu đồng hoặc 5% doanh thu tại Việt Nam. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể bị ngừng cung cấp dịch vụ, thu hồi giấy phép hoặc buộc bồi thường thiệt hại.

Rủi ro pháp lý đang tiềm ẩn và sẽ tăng khi cơ quan quản lý đẩy mạnh thực thi. Doanh nghiệp không nên chờ đợi các vụ phạt đầu tiên mới bắt đầu hành động.

 

Phần II: Phân Tích Chuyên Sâu Các Yêu Cầu Cốt Lõi và Điểm Khác Biệt

2.1. Các Nguyên Tắc Xử Lý Dữ Liệu và Quyền của Chủ Thể Dữ Liệu

Nghị định 13 đã đưa ra 8 nguyên tắc xử lý DLCN, trong đó có nhiều điểm tương đồng với 7 nguyên tắc cốt lõi của GDPR. Các nguyên tắc chung bao gồm:

• Tính hợp pháp, công bằng, và minh bạch:

  Yêu cầu việc xử lý dữ liệu phải tuân thủ pháp luật, được thực hiện một cách công bằng và minh bạch.

• Giới hạn mục đích:

  Dữ liệu chỉ được thu thập và sử dụng cho mục đích đã được xác định và thông báo rõ ràng.

• Tính tối thiểu và chính xác:

  Chỉ thu thập dữ liệu cần thiết cho mục đích đã đề ra và phải đảm bảo dữ liệu luôn được cập nhật, chính xác.

• Toàn vẹn và bảo mật:

  Phải có các biện pháp kỹ thuật và tổ chức phù hợp để đảm bảo tính bảo mật của dữ liệu.

• Giới hạn thời gian lưu trữ:

  Dữ liệu không được lưu trữ quá thời gian cần thiết.

• Trách nhiệm giải trình (Accountability):

  Đây là nguyên tắc quan trọng nhất, yêu cầu doanh nghiệp không chỉ phải tuân thủ mà còn phải có khả năng chứng minh được sự tuân thủ đó.

Dù Nghị định 13 có nhiều điểm tương đồng với GDPR, vẫn tồn tại những khác biệt đáng chú ý. Một điểm khác biệt lớn là Nghị định 13 không đề cập đến nguyên tắc “công bằng” (fairness) trong xử lý dữ liệu như GDPR. Tuy nhiên, Việt Nam lại bổ sung quy định mạnh mẽ: nghiêm cấm mua bán dữ liệu cá nhân dưới mọi hình thức, trừ khi pháp luật có quy định khác. Đây là bước đi quyết liệt nhằm giải quyết vấn đề nhức nhối về mua bán thông tin cá nhân.

Về quyền của chủ thể dữ liệu, cả hai quy định đều công nhận các quyền cơ bản như: quyền được biết, quyền truy cập, chỉnh sửa, yêu cầu xóa và quyền phản đối xử lý dữ liệu. Tuy nhiên, Nghị định 13 chưa quy định rõ về “quyền được quên” (right to be forgotten) và “quyền di chuyển dữ liệu” (data portability).

Việc thiếu hai quyền này không chỉ là khác biệt pháp lý mà còn gây khó khăn chiến lược cho doanh nghiệp Việt Nam khi hợp tác quốc tế. Nhiều đối tác nước ngoài yêu cầu hợp đồng tuân thủ GDPR, buộc doanh nghiệp phải xây dựng quy trình nội bộ để đáp ứng các quyền này, dù pháp luật trong nước chưa quy định.

Vì vậy, để nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập toàn cầu, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động vượt qua yêu cầu pháp lý tối thiểu. Việc áp dụng các chuẩn mực cao hơn của GDPR sẽ giúp doanh nghiệp tăng uy tín, dễ dàng ký kết hợp đồng quốc tế và bảo vệ dữ liệu hiệu quả hơn.

 

2.2. Trách Nhiệm Giải Trình (Accountability) và Đánh Giá Rủi Ro (DPIA)

Trách nhiệm giải trình là một nguyên tắc quan trọng, đòi hỏi doanh nghiệp phải có khả năng chứng minh sự tuân thủ các quy định về bảo vệ dữ liệu. Điều này không chỉ giới hạn ở việc áp dụng các biện pháp bảo vệ mà còn bao gồm việc lưu giữ các hồ sơ, chính sách, và quy trình chi tiết.

Một trong những công cụ để thể hiện trách nhiệm giải trình là Đánh giá tác động xử lý dữ liệu (DPIA). Theo GDPR, DPIA chỉ bắt buộc khi hoạt động xử lý dữ liệu có khả năng dẫn đến rủi ro cao đối với quyền và tự do của cá nhân.3 Ngược lại, Nghị định 13 yêu cầu Bên Kiểm soát dữ liệu và Bên Kiểm soát và xử lý dữ liệu phải lập và nộp hồ sơ đánh giá tác động xử lý DLCN cho Cục An ninh mạng trong vòng 60 ngày kể từ khi bắt đầu xử lý. Yêu cầu này dường như áp dụng rộng rãi hơn và tạo ra một gánh nặng hành chính đáng kể cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Nghị định 13 cũng có các quy định tương tự GDPR về việc thông báo vi phạm dữ liệu. Khi phát hiện một sự cố, doanh nghiệp phải xử lý nghiêm và thông báo cho cơ quan chuyên trách bảo vệ dữ liệu cá nhân (A05) chậm nhất trong vòng 72 giờ. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có sẵn một quy trình ứng phó sự cố hiệu quả.

 

Tiêu chí	GDPR	Nghị định 13/2023/NĐ-CP
Nguyên tắc cốt lõi	7 nguyên tắc: Hợp pháp, Công bằng, Minh bạch, Giới hạn mục đích, Tối thiểu, Chính xác, Lưu trữ, Toàn vẹn, Bảo mật, Trách nhiệm giải trình	8 nguyên tắc: Hợp pháp, Minh bạch, Mục đích, Giới hạn, Chính xác, Toàn vẹn, Bảo mật, Lưu trữ, Trách nhiệm giải trình. Cấm mua bán DLCN.
Quyền của chủ thể	8 quyền, bao gồm: Được biết, Truy cập, Chỉnh sửa, Xóa (Được quên), Hạn chế xử lý, Di chuyển dữ liệu, Phản đối, Liên quan đến quyết định tự động	11 quyền, bao gồm: Được biết, Đồng ý, Truy cập, Chỉnh sửa, Xóa, Hạn chế xử lý, Phản đối, Rút lại đồng ý, Cung cấp dữ liệu, Khiếu nại, Tố cáo, Bồi thường thiệt hại
Khoảng trống so với chuẩn quốc tế	–	Thiếu “Quyền được quên” và “Quyền di chuyển dữ liệu”
Chế tài xử phạt	Mức phạt hành chính lên tới 20 triệu Euro hoặc 4% tổng doanh thu toàn cầu, tùy mức nào cao hơn	Mức phạt hành chính, kỷ luật, hình sự. Mức phạt tiền tới 5% tổng doanh thu tại Việt Nam, cùng các biện pháp bổ sung
Đánh giá tác động (DPIA)	Bắt buộc khi có rủi ro cao đối với quyền và tự do của cá nhân	Bắt buộc lập và nộp hồ sơ cho Cục An ninh mạng (A05) trong 60 ngày kể từ khi bắt đầu xử lý DLCN
Cơ quan quản lý	Cơ quan bảo vệ dữ liệu độc lập (DPA) tại mỗi quốc gia thành viên	Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) thuộc Bộ Công an

Phần III: Lộ Trình 5 Bước Thực Thi Chiến Lược cho Doanh Nghiệp Việt Nam

3.1. Bước 1: Đánh Giá và Lập Bản Đồ Dữ Liệu (Data Mapping)

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong lộ trình tuân thủ. Một doanh nghiệp không thể đảm bảo an toàn dữ liệu nếu không biết DLCN của mình “nằm ở đâu và nội dung dữ liệu đó là gì”. Việc lập bản đồ dữ liệu giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn cảnh về dòng chảy thông tin, từ lúc DLCN được thu thập, xử lý, lưu trữ, đến khi được chia sẻ và hủy bỏ.

Các hành động cụ thể bao gồm:

• Xác định và phân loại DLCN: Xác định các loại dữ liệu đang thu thập (tên, email, số điện thoại, v.v.) và phân loại chúng thành dữ liệu cơ bản hoặc dữ liệu nhạy cảm theo Nghị định 13.
• Xác định vai trò pháp lý: Doanh nghiệp phải tự xác định mình là Bên Kiểm soát, Bên Xử lý hay cả hai, vì mỗi vai trò có những trách nhiệm pháp lý khác nhau.
• Đánh giá bên thứ ba: Lập bản đồ DLCN không chỉ trong nội bộ mà còn với các nhà thầu phụ, bên cung cấp dịch vụ (ví dụ: dịch vụ điện toán đám mây). Các yêu cầu tuân thủ cần được áp dụng cho cả các bên này để đảm bảo toàn bộ chuỗi cung ứng dữ liệu là an toàn.

3.2. Bước 2: Xây Dựng Chính Sách và Quy Trình Nội Bộ

Sau khi đã có bản đồ dữ liệu, doanh nghiệp cần xây dựng một khung chính sách và quy trình nội bộ vững chắc để quản lý DLCN một cách có hệ thống.</p>

• Chính sách bảo vệ dữ liệu: Xây dựng hoặc cập nhật một chính sách DLCN rõ ràng và minh bạch. Chính sách này nên bao gồm thông tin về cách doanh nghiệp thu thập, sử dụng, lưu trữ, và xử lý dữ liệu, cũng như các quyền của chủ thể dữ liệu. Việc công khai chính sách này giúp xây dựng lòng tin với khách hàng.
• Quy trình thu thập sự đồng ý: Doanh nghiệp cần xây dựng quy trình thu thập sự đồng ý từ chủ thể dữ liệu. Sự đồng ý phải mang tính tự nguyện, cụ thể, minh bạch và rõ ràng. Việc xác nhận cần được thực hiện bằng văn bản hoặc qua phương thức kỹ thuật có thể kiểm chứng. Đây là bước quan trọng để đảm bảo tuân thủ pháp lý và bảo vệ quyền riêng tư người dùng.
• Quy trình xử lý yêu cầu: Xây dựng quy trình nội bộ để xử lý các yêu cầu của chủ thể dữ liệu về quyền truy cập, chỉnh sửa, xóa, hoặc hạn chế xử lý dữ liệu. Quy trình này phải đảm bảo mọi yêu cầu được xử lý trong thời gian quy định.

3.3. Bước 3: Bổ Nhiệm Nhân Sự và Đào Tạo

Việc tuân thủ không chỉ là vấn đề kỹ thuật hay pháp lý mà còn là vấn đề về con người. Doanh nghiệp cần chỉ định nhân sự hoặc một bộ phận chuyên trách để giám sát việc tuân thủ.

Theo Nghị định 13, việc bổ nhiệm Cán bộ bảo vệ dữ liệu cá nhân (DPO) hoặc bộ phận chuyên trách là bắt buộc đối với các tổ chức xử lý dữ liệu cá nhân nhạy cảm. Các doanh nghiệp này cần chỉ định DPO hoặc bộ phận phụ trách thông qua văn bản nội bộ và trao đổi thông tin về cá nhân/bộ phận này với Cục An ninh mạng.

Bên cạnh đó, việc đào tạo nhân viên là một yếu tố then chốt để đảm bảo rằng tất cả nhân sự đều hiểu và tuân thủ các chính sách bảo mật nội bộ, từ đó giảm thiểu nguy cơ rò rỉ thông tin do lỗi con người.

3.4. Bước 4: Áp Dụng Biện Pháp Kỹ Thuật và Quản Lý

Đây là bước đi vào thực tiễn, nơi doanh nghiệp triển khai các giải pháp cụ thể để bảo vệ DLCN.

• Các biện pháp kỹ thuật: Doanh nghiệp phải áp dụng các biện pháp kỹ thuật cần thiết để đảm bảo an toàn dữ liệu, bao gồm mã hóa dữ liệu nhạy cảm, kiểm soát truy cập, và triển khai các công nghệ bảo mật tiên tiến. Việc đầu tư vào công nghệ là cần thiết vì “việc tuân thủ Nghị định 13 không thể dựa vào sức người” mà đòi hỏi một nền tảng công nghệ vững chắc.
• Quản lý rủi ro vi phạm: Xây dựng quy trình ứng phó với sự cố vi phạm DLCN. Nếu xảy ra rò rỉ, doanh nghiệp phải thông báo cho cơ quan chức năng trong vòng 72 giờ. Việc này đòi hỏi doanh nghiệp phải có hệ thống để phát hiện và truy vết sự cố một cách nhanh chóng.

3.5. Bước 5: Giám Sát và Chuyển Giao Dữ Liệu Xuyên Biên Giới

Đối với các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh quốc tế, việc chuyển DLCN của công dân Việt Nam ra nước ngoài là một quy trình pháp lý phức tạp và đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

• Quy trình: Doanh nghiệp phải lập Hồ sơ đánh giá tác động chuyển dữ liệu ra nước ngoài và nộp cho Cục An ninh mạng trong vòng 60 ngày kể từ khi tiến hành xử lý dữ liệu.
• Thành phần hồ sơ: Hồ sơ cần bao gồm: thông báo gửi hồ sơ, hồ sơ đánh giá tác động, giấy chứng nhận đăng ký hoạt động hoặc căn cước công dân của chủ hồ sơ, quyết định chỉ định DPO, và hợp đồng/thỏa thuận với bên nhận dữ liệu.
• Chế tài: Việc chuyển dữ liệu có thể bị đình chỉ nếu phát hiện dữ liệu được sử dụng vào hoạt động vi phạm an ninh quốc gia, hoặc nếu xảy ra sự cố lộ, mất dữ liệu.

Bước	Hành động cụ thể	Trách nhiệm chính	Căn cứ pháp lý
1. Đánh giá và lập bản đồ dữ liệu	– Xác định và phân loại DLCN (cơ bản/nhạy cảm). – Xác định vai trò pháp lý (Bên Kiểm soát/Xử lý). – Lập bản đồ DLCN nội bộ và với bên thứ ba.	Pháp lý, Công nghệ, Quản lý	Nghị định 13 (Điều 2, Điều 28)
2. Xây dựng chính sách và quy trình	– Xây dựng/cập nhật chính sách bảo vệ dữ liệu. – Thiết lập quy trình thu thập sự đồng ý rõ ràng. – Xây dựng quy trình xử lý yêu cầu của chủ thể dữ liệu.	Pháp lý, Quản lý, IT	Nghị định 13 (Điều 11, Điều 27)
3. Bổ nhiệm nhân sự và đào tạo	– Chỉ định DPO hoặc bộ phận chuyên trách (bắt buộc khi xử lý DLCN nhạy cảm). – Thông báo cho Cơ quan chuyên trách (A05). – Đào tạo nhân viên về các quy định và quy trình nội bộ.	Ban Giám đốc, Pháp lý, Nhân sự	Nghị định 13 (Điều 28, Điều 30)
4. Áp dụng biện pháp kỹ thuật và quản lý	– Mã hóa dữ liệu, kiểm soát truy cập, và các giải pháp an ninh. – Xây dựng quy trình ứng phó và thông báo vi phạm trong 72 giờ.	IT, Quản lý, Pháp lý	Nghị định 13 (Điều 23, Điều 26)
5. Giám sát và chuyển giao dữ liệu	– Lập và nộp Hồ sơ đánh giá tác động chuyển dữ liệu ra nước ngoài. – Thông báo sau khi chuyển giao thành công. – Đảm bảo bên nhận dữ liệu tuân thủ pháp luật.	Pháp lý, Ban Giám đốc	Nghị định 13 (Điều 25)

Phần IV: Tuân Thủ Là Cơ Hội Chiến Lược

4.1. Xây Dựng Niềm Tin và Uy Tín Thương Hiệu

Trong kỷ nguyên số, DLCN là một tài sản quý giá, và khách hàng ngày càng ý thức hơn về quyền riêng tư của mình. Việc doanh nghiệp chủ động tuân thủ các quy định nghiêm ngặt như GDPR và Nghị định 13 không chỉ là một nghĩa vụ pháp lý mà còn là một cơ hội để tạo dựng lòng tin vững chắc. Sự minh bạch và trách nhiệm trong cách xử lý dữ liệu được người tiêu dùng đánh giá cao, từ đó thúc đẩy doanh số và xây dựng mối quan hệ lâu dài. Đối với các doanh nghiệp thương mại điện tử, niềm tin là yếu tố then chốt, và một chính sách bảo vệ dữ liệu rõ ràng, dễ tiếp cận sẽ giúp khách hàng cảm thấy an toàn hơn khi giao dịch.

4.2. Nâng Cao Năng Lực Cạnh Tranh và Tiếp Cận Thị Trường Mới

Tuân thủ pháp luật về bảo vệ dữ liệu mang lại lợi thế cạnh tranh đáng kể. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể chứng minh sự tuân thủ GDPR sẽ dễ dàng hơn trong việc tiếp cận thị trường EU và các thị trường khó tính khác. Việc này không chỉ mở ra cơ hội xuất khẩu dịch vụ và mở rộng hợp tác quốc tế, mà còn là một “tuyên ngôn mạnh mẽ về sự minh bạch và uy tín” của doanh nghiệp. Trong một thế giới đang ngày càng chú trọng đến quyền riêng tư, sự tuân thủ sẽ trở thành một yếu tố khác biệt hóa, giúp doanh nghiệp thu hút và giữ chân khách hàng tốt hơn so với các đối thủ.

4.3. Quản Trị Rủi Ro và Giá Trị ESG

Ngoài việc giảm thiểu nguy cơ bị phạt, tuân thủ pháp luật về bảo vệ dữ liệu còn giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro từ các cuộc tấn công mạng và rò rỉ dữ liệu.1 Việc xây dựng các quy trình quản lý và biện pháp kỹ thuật chặt chẽ giúp bảo vệ các tài sản thông tin quan trọng và duy trì sự ổn định kinh doanh.

Bên cạnh đó, việc bảo vệ DLCN còn là một cấu phần quan trọng của tiêu chí Quản trị (G) trong bộ tiêu chí ESG. Các nhà đầu tư và đối tác lớn trên toàn cầu ngày càng chú trọng đến tiêu chí này khi đánh giá một doanh nghiệp.7 Việc tuân thủ và có một chiến lược quản trị dữ liệu hiệu quả sẽ nâng cao hồ sơ của doanh nghiệp, giúp họ thu hút được các nguồn vốn và đối tác chất lượng.

Phần V: Vai Trò của Chuyên Gia Pháp Lý và Công Nghệ

5.1. Hợp Tác với Chuyên Gia Pháp Lý

Với tính phức tạp và những điểm khác biệt giữa GDPR và Nghị định 13, việc hợp tác với một công ty luật chuyên sâu là một giải pháp hiệu quả để xây dựng một chiến lược tuân thủ bài bản. Các chuyên gia pháp lý có thể cung cấp các dịch vụ toàn diện bao gồm:

• Phân tích chuyên sâu: Giúp doanh nghiệp hiểu rõ những thách thức pháp lý và các “khoảng trống” cần lưu ý.
• Xây dựng văn bản pháp lý: Hỗ trợ soạn thảo các văn bản về bảo vệ dữ liệu cá nhân, bao gồm chính sách nội bộ và hợp đồng với các bên liên quan.
• Hỗ trợ thủ tục hành chính: Giúp doanh nghiệp lập hồ sơ đánh giá tác động xử lý dữ liệu và làm việc với các cơ quan có thẩm quyền.

5.2. Áp Dụng Các Giải Pháp Công Nghệ

Việc tuân thủ một cách nghiêm túc không thể chỉ dựa vào quy trình giấy tờ mà cần có một nền tảng công nghệ vững chắc, hoạt động như một “hệ thống thần kinh trung ương” để tự động hóa các quy trình và cung cấp tầm nhìn toàn cảnh về dòng chảy dữ liệu. Các giải pháp công nghệ có thể hỗ trợ hiệu quả bao gồm:

• Hệ thống quản lý nhật ký: Giúp truy vết và tái hiện toàn bộ chuỗi sự kiện khi sự cố xảy ra, rút ngắn thời gian điều tra và báo cáo trong thời hạn 72 giờ.
• Cổng quản lý API: Kiểm soát chặt chẽ việc chia sẻ dữ liệu giữa các chi nhánh hoặc với bên thứ ba, đảm bảo chỉ những bên có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu mới có thể truy cập.

Hành vi vi phạm	Mức phạt theo GDPR	Mức phạt theo Nghị định 13/2023/NĐ-CP
Không tuân thủ các nguyên tắc xử lý dữ liệu	Phạt tới 20 triệu Euro hoặc 4% doanh thu toàn cầu. (Ví dụ: Google bị phạt 50 triệu Euro do thiếu minh bạch và không có sự đồng ý hợp lệ 10).	Phạt tiền từ vài chục triệu đến vài trăm triệu đồng, đình chỉ hoạt động xử lý dữ liệu, hoặc phạt đến 5% tổng doanh thu năm trước.
Xâm phạm quyền của chủ thể dữ liệu	Phạt tới 20 triệu Euro hoặc 4% doanh thu toàn cầu. (Ví dụ: Nhà bán lẻ ở Latvia bị phạt 7.000 Euro do không xóa dữ liệu theo yêu cầu 11).	Phạt tiền, đình chỉ hoạt động, buộc thực hiện quyền của chủ thể dữ liệu, hoặc phạt đến 5% tổng doanh thu.
Vi phạm quy định bảo mật	Phạt tới 20 triệu Euro hoặc 4% doanh thu toàn cầu. (Ví dụ: British Airways bị phạt 183,39 triệu bảng do thỏa thuận bảo mật kém 11).	Phạt tiền, buộc áp dụng các biện pháp bảo vệ, hoặc đình chỉ hoạt động.
Không báo cáo vi phạm dữ liệu	Phạt tới 10 triệu Euro hoặc 2% doanh thu toàn cầu.	Phạt tiền, buộc thông báo kịp thời, hoặc đình chỉ hoạt động nếu không khắc phục.
Mua bán DLCN trái phép	Cấm, bị phạt nặng.	Phạt tiền rất nặng, có thể lên đến 5% tổng doanh thu; thu hồi lợi nhuận bất hợp pháp; truy cứu trách nhiệm hình sự.
Vi phạm quy định về DPIA	Phạt tới 10 triệu Euro hoặc 2% doanh thu toàn cầu.	Phạt tiền, buộc lập hồ sơ đánh giá tác động, hoặc đình chỉ hoạt động.

Kết Luận và Khuyến Nghị Hành Động

GDPR và Nghị định 13 là hai khung pháp lý song song nhưng liên kết chặt chẽ, định hình một “luật chơi” mới mà các doanh nghiệp Việt Nam không thể né tránh. Tuân thủ không còn là một lựa chọn mà là một yêu cầu bắt buộc để hội nhập kinh tế toàn cầu và phát triển bền vững tại thị trường trong nước.

Để đối phó hiệu quả, doanh nghiệp không nên chờ đợi các vụ phạt lớn đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam. Thay vào đó, cần xem xét việc tuân thủ như một khoản đầu tư chiến lược, giúp xây dựng niềm tin với khách hàng, nâng cao năng lực cạnh tranh, và giảm thiểu rủi ro về pháp lý cũng như danh tiếng.

Khuyến nghị hành động:

• Hành động ngay lập tức: Bắt đầu bằng việc lập bản đồ DLCN để có cái nhìn toàn cảnh về dòng chảy thông tin của doanh nghiệp.
• Tư duy chiến lược: Xây dựng các chính sách và quy trình nội bộ không chỉ để đáp ứng Nghị định 13 mà còn để tiệm cận các chuẩn mực cao hơn của GDPR, đặc biệt là với các quyền của chủ thể dữ liệu.
• Hợp tác với chuyên gia: Tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý và công nghệ để xây dựng một chiến lược tuân thủ hiệu quả, tránh những rủi ro tiềm ẩn.
• Nâng cao nhận thức: Tổ chức đào tạo và phổ biến kiến thức về bảo vệ DLCN cho toàn bộ nhân viên, vì lỗi con người là một trong những nguyên nhân hàng đầu của các vụ vi phạm dữ liệu.

Thông tin liên hệ:

Để được tư vấn chi tiết về lộ trình tuân thủ GDPR và Nghị định 13/2023/NĐ-CP, vui lòng liên hệ với LawPlus qua:

📱 Hotline: 039 3930 522 | 0965 052 039 | 0961 286 660 | 0966 008 030

📧 Email: info@lawplus.vn

Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc xây dựng chiến lược bảo vệ dữ liệu cá nhân hiệu quả, bền vững và phù hợp với chuẩn quốc tế.